Grafieken

Het maken van grafieken met "XL-plot"

Voor het opstellen van grafieken gelden bepaalde standaardregels. Het maken van grafieken is echter een tijdrovende bezigheid. Er bestaan een aantal programma's die dit over kunnen nemen. "Excel" is hiervan de bekendste maar erg gebruikers-onvriendelijk. "XL-plot" werkt veel eenvoudiger en geeft sneller resultaat.

Nadat meetresulaten gepresenteerd zijn in tabellen, is nagenoeg altijd de volgende stap om de meetresultaten te presenteren in grafieken. Op deze manier kunnen ook verbanden tussen meetresultaten zichtbaar worden.

Algemene regels:

- Boven een grafiek moet staan op welke meetwaarden de grafiek betrekking heeft.

- Maak grafieken nooit te klein, maar ook niet pagina-groot en op geschikt papier (d.w.z. millimeterpapier). Het gebruik van computerprogramma’s om
grafieken te tekenen is uiteraard toegestaan en zelfs aan te raden. In het vervolg van deze pagina wordt hier dieper op ingegaan wat betreft “XL-plot”.

- Op de horizontale as staat de onafhankelijke variabele (d.w.z. de variabele die je zelf verandert hebt in de proef). Op de verticale as staat de
afhankelijke variabele (d.w.z. de variabele die je gemeten of berekend hebt).

- Bij de assen moet staan welke grootheid er op deze as uitgezet is, met de bijbehorende eenheid (tussen haakjes).

- De meetpunten moeten duidelijk aangegeven zijn.

- Door deze meetpunten moet altijd een vloeiende lijn getrokken worden, ook als er gebruik wordt gemaakt van een computerprogramma (de meeste
programma’s verbinden standaard de meetpunten met rechte lijnstukken, maar dit is uit den boze).

Grafieken in "XL-plot"

Er bestaan diverse computerprogramma’s waarmee van meetresultaten grafieken kunnen worden gemaakt (Excel, Origin, XL-plot). Hier wordt slechts toegelicht hoe grafieken te verkrijgen m.b.v. het programma “XL-plot”. Dit is een redelijk eenvoudig programma dat goede resultaten geeft en waarmee redelijk eenvoudig formules zijn op te stellen van verkregen grafieken (zie ook "het opstellen van formules met XL-plot").

“XL-Plot” is gratis te downloaden van het internet op o.a. het volgende adres: http://www.bram.org/xlplot/xlplot.shtml
Klik in het scherm linksboven en het downloaden wordt gestart. Dit levert een ingepakt bestand op. Na uitpakken kan “XL-plot” geïnstalleerd worden.

Om een grafiek te kunnen tekenen met “XL-plot” dienen de volgende handelingen te worden verricht:

1. Start “XL-plot” op.

2. Klik op “File” en vervolgens op “New”.

3. Klik in het dialoogvenster “spread sheet” aan en klik vervolgens op “OK”.

4. In beeld verschijnt een spreadsheet (tabel). Hier kun je je meetwaarden invoeren. Zie nevenstaande figuur.

5. Selecteer de kolom met de meetwaarden die op de horizontale as moeten worden geplaatst (deze kolom wordt
blauw). Klik op “Modify/Data” en vervolgens op “Set X-column”.

6. Selecteer de kolom met de meetwaarden die op de verticale as moeten worden geplaatst (deze kolom wordt
blauw). Klik op “Modify/Data” en vervolgens op “Set Y-column”.

7.    Klik nu op “Modify/Data” en vervolgens op “Line Plot”. Van de meetresultaten op de pagina Tabellen
       (slinger) ontstaat dan nevenstaande grafiek. Zoals duidelijk te zien voldoet deze grafiek niet aan de
       richtlijnen. In de volgende punten wordt de grafiek aangepast zodat deze wel aan de richtlijnen voldoet.

8.    Eerst gaan we de assen aanpassen. De oorsprong in nevenstaande grafiek is immers niet het punt (0,0).
       Klik hiertoe één van de assen dubbel aan. Voor de X-as wijzigen we de volgende waarden :
       “From 0”, “To 100”, “Y-axis crosses at 0” en in het venster onder “Y-axis crosses at 0” plaatsen we “l (cm)”.
       Voor de Y-as wijzigen we de volgende waarden : “From 0”, “To 2.0”, “X-axis crosses at 0” en in het
       venster onder “Y-axis crosses at 0” plaatsen we “T (s)”.
       Als we de mogelijkheden “vertical/horizontal grid” en “minor grid dotted” aanvinken, krijgen we het
       assenstelsel in onderstaande figuur.

9. Klik vervolgens de aangegeven grafieklijn dubbel aan aan schakel de mogelijkheid linksboven “Connect points with line” uit. Je krijgt uiteindelijk het
resultaat zoals weergegeven in onderstaande figuur.

10. Een vloeiende lijn kan slechts door deze meetpunten worden getrokken op het moment dat er een “functiefit” plaatsvindt. Dat betekent dat je uitzoekt
met welke wiskundige bewerking het gemeten verband kan worden berekend. Zie ook "Het opstellen van formules met XL-plot".

Terug